Stereognozi, nesneleri yalnızca dokunsal deneyime dayalı olarak tanıma yeteneğidir. Parietal lobun postantral bölgesi, dokunma hissinin bireysel bileşenlerine ek olarak, öncelikle bu beceride rol oynar. Bu bölgelerdeki lezyonlar bu yeteneği bozabilir ve astereognoziye (stereoagnozia) neden olabilir.
Stereognozi nedir?
Stereognozi, nesneleri yalnızca dokunsal deneyime dayalı olarak tanıma yeteneğidir. Postantral beyin Parietal lob bölgeleri, insan dokunma duyusunda çok önemli bir rol oynar. Bu bölümler beyin bazen dokunsal süreçler yoluyla şekilleri ve tutarlılıkları tanıma ve algılanan nesneyi belirli özelliklerine dayalı olarak belirli bir nesneye atama becerisine güvenilir. Bu yetenekler stereognozi terimi ile özetlenmiştir. Stereoagnozi, bir yandan dokunma duyusunun bozulmamış yapılarına, diğer yandan da bireyin yorumlama yeteneğine bağlıdır. Nesneleri dokunsal süreçlerle tanıyamama, tıpta stereognozi olarak adlandırılır. Stereoestezi, stereognoziden ayırt edilmelidir. Bu yetenek stereognozinin temel bir ön koşuludur, ancak bununla eşanlamlı olarak görülmemelidir. Stereoestezi, epikritik duyarlılık ve derinlik duyarlılığının bir kombinasyonuna dayanır ve dokunsal duyarlılığın en karmaşık niteliklerinden biridir. Bu yeteneğin başarısızlığı stereoestezi olarak adlandırılır ve otomatik olarak eşzamanlı stereoagnoziye neden olur.
İşlev ve görev
Belirli nesnelerin aktif palpasyonu ile algılanmaya haptik denir. Dokunsal algı ile birlikte, biyofizyolojik temeli somatosensoriyel sistem ve sensorimotor sistem olan dokunma duyusunun bütünlüğünü oluşturur. Stereognozi, bir dokunsal algı kalitesidir. Her dokunsal algıda farklı reseptörler rol oynar, yani esas olarak mekanoreseptörler. Gerilme, basınç ve titreşim uyaranlarına karşı hassastırlar ve sayılarının 600 milyona kadar çıktığı tahmin edilmektedir. cilt katmanlar. En yaygın mekanoreseptörler, 300 Hz'ye kadar titreşim uyarıcıları için Vater-Pacini yuvarları, basınç değişiklikleri için Meissner yuvarları, sürekli basınç uyaranları için Merkel hücreleri ve doku gerilmesi için Ruffini yuvarlarıdır. İnsan vücudu saç ayrıca bu tür dokunma sensörleri ile donatılmıştır. Bu sensörler, üst katmanındaki dokunmaya duyarlı sinir uçları ile tamamlanır. cilt. Diğer duyusal algıların aksine, dokunsal algı, farklı reseptörlerden gelen çoklu bilgilerin entegrasyonuna dayanır. Reseptör yoğunluk parmak uçları son derece yüksektir ve bu nedenle stereognozide özellikle önemlidir. Bireysel reseptörlerden gelen bilgiler, afferent duyusal yollardan aşağı doğru ilerler. omurilik ve beyin korteksine şu yolla ulaşır: talamus. İçinde talamusbilgi, arka nükleus ventralis'te devreye girer. Yerleşik nöronlar, ikincil ve birincil somatosensoriyel alanlara projeksiyon yapar. Kortikal işleme afferentler yoluyla parietal loba devam eder. Brodmann alanları 5 ve 7'deki arka bölgeleri stereognozi için özellikle önemlidir. Somatosensoriyel bölgeler ve temporal parietal alanlar 22, 37, 39 ve 40 da bir rol oynar. Aynı şey insula ve temporal veya frontal dernek korteksleri için de geçerlidir. Multisensör entegrasyon, öncelikle arka parietal korteksteki nöronlar tarafından gerçekleştirilir. Bu alanlar, algılara göre gerçekleşen tüm bilişe karar verir. Insula bağlantıları, bir nesneye şekil bilgisi atamaya ve etkili bileşenleri kontrol etmeye yardımcı olur. Bellek Temporal lobda önceki dokunsal deneyimlere dayanan süreçler gerçekleşir ve bu da nesne tanımaya yardımcı olur. Stereognozi, bir yandan, açıklanan yapıların bütünlüğüne bağlıdır ve diğer yandan, ilgili gruplarda ilişkilendirme zincirlerinden ve depolanmış dokunsal deneyimlerden etkilenir. beyin alanları.
Hastalıklar ve bozukluklar
Stereoagnozi, beyin lezyonlarına veya afferent nöral yollara verilen hasara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Aynısı stereoestezi ve eşlik eden stereoagnozi için de geçerlidir. Tanımlanan bölgelerdeki beyin lezyonlarına neden olabilir inmeÖrneğin, inflamatuar lezyonlar da akla gelebilecek nedenlerdir. Aynısı tümörler veya travmatik yaralanmalar için de geçerlidir. kranyoserebral travma. Stereoagnozia çeşitli şekillerde kendini gösterebilir. Örneğin, afferent yollar zarar görürse, dokunsal bilgi artık beyne hiç ulaşmaz ve bu nedenle nesne tanımaya hizmet edemez. Dokunsal bilgiler beyne ulaştığında bile, mutlaka öncülük etmek nesne tanıma. Örneğin, bellek dokunsal bilgi lezyonlardan etkilendiğinde, hasta palpasyon sırasında algılanan nesne özelliklerine rağmen artık nesneyi sınıflandıramaz çünkü bunun için referans çerçevesine sahip değildir. Bu durumda, bilginin iletimi ve işlenmesi sağlam olmasına rağmen, onu yorumlama yeteneği eksiktir. Çoklu duyusal entegrasyondaki sorunlar, stereoagnoziyi de teşvik edebilir. Mevcut bilgilere göre, bu tür entegrasyon bozuklukları genetik bir bileşene sahip olabilir ve bu nedenle doğuştan olabilir. Nörolojik hastalık çoklu skleroz ayrıca sıklıkla stereagnozi ile ilişkilidir. Hastalık otoimmün bir hastalıktır. The bağışıklık sistemi vücudun kendi merkezi sinir dokusunu tanımlar sinir sistemi bir tehlike olarak ve ona saldırır. The antikorlar sebeb olmak iltihap beyinde veya omurilik ve dolayısıyla duyusal bilgiyi ileten yolları da etkileyebilir. Benzer şekilde, neden olabilirler iltihap Parietal lobun postantral beyin alanları gibi işlemede yer alan beyin bölgelerinde stereognozinin temeline zarar verir. Tam olarak nerede olduğuna bağlı olarak iltihap Bu şekilde meydana gelen merkezi sinir dokusunun tahrip olması, çeşitli tiplerde stereognozi olarak kendini gösterebilir. Tüm stereognozi türlerinin ortak bir yanı vardır: nesneler artık yalnızca dokunsal deneyim temelinde kapalı gözlerle tanınamaz.
