Giriş
Sarı ateş sivrisineklerle bulaşan bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalığa neden olan virüse sarı denir ateş virüs. Hastalık genellikle şu şekilde karakterize edilir: ateş, bulantı ve kusma ve kendi kendine azalabilir veya daha ağır vakalarda tedavi edilmezse ölüme yol açabilir. Bunun nedenleri mide-bağırsak yolunda kanama ve ani karaciğer ve böbrek komplikasyon olarak başarısızlık. Sarı humma en çok Sahra altı Afrika ve Güney Amerika'da görülür, bu nedenle bu bölgelere seyahat etmeden önce sarıhumma aşısı düzenlenir.
Sarı humma hangi bölgelerde görülür?
Sarı humma Afrika, Güney Amerika ve Orta Amerika'da görülür. Etkilenen alanlar belirli enlemlerde meydana geldiğinden, sözde “sarıhumma kuşağı” ndan da söz edilebilir. Afrika'da, özellikle Sahra'dan güneyde, ekvatorun yüksekliğinde olan bölgeler etkilenir.
Sarıhumma bölgesinde bulunan safari destinasyonları ZB Kenya, Tanzanya'dır. Gine Körfezi'ndeki Batı Afrika devletleri de özellikle etkileniyor.
Güney Amerika'da sarı humma kıtanın kuzey kesiminde daha yaygındır: Brezilya, Peru, Bolivya, Venezuela, Ekvador ve Kolombiya. Arjantin ve Şili etkilenmeyecek. Orta Amerika'da sarı humma Güney Amerika'dakinden daha az yaygındır, esas olarak Karayip ada eyaletleri etkilenir: Küba, Dominik Cumhuriyeti, Jamaika ve Haiti. Sarı humma, etkilenen farklı ülkelerde çok farklı şekilde yayılabilir, bu nedenle seyahat etmeden önce tıbbi yardım almanız önerilir. Asya'dan bugüne kadar hiçbir sarı humma vakası bildirilmemiştir, ancak bulaşma için gerekli iklim koşulları da burada mevcuttur.
Hangi sivrisinekler sarı humma bulaştırır?
Sarı humma virüsü flavivirüs ailesine aittir ve esas olarak Afrika ve Güney Amerika'nın tropikal ve subtropikal bölgelerinde bulunur. Geçmişte hastalık yalnızca Afrika'da görüldü, ancak köle ticareti yoluyla Güney Amerika'ya da yayıldı. Sarı humma virüsünü bulaştıran sivrisinek Asya'da da bulunabiliyor ancak hastalık orada görülmüyor.
Bu fenomen için bir açıklama yok. Sarı humma virüsü sivrisinekten insanlara sivrisinek ısırığı ile bulaşır. Virüsün hayatta kalabildiği tek organizma primatlar (insanlar ve maymunlar) ve sivrisineklerin kendileridir.
İstatistiklere göre, riskli bölgelerde her yıl yaklaşık 200,000 kişi sarı humma hastalığına yakalanmakta, bunların 30,000'i hayatını kaybetmektedir. Almanya'da hastalık ismen bildirilmelidir. Her ikisi de sarı hummaya neden olan iki sivrisinek türü arasında bir ayrım yapılır: Aedes aegypti ve orman sivrisinekleri (örneğin Afrika'da Aedes africanus ve Amerika'da Haemogogus sivrisinekleri).
Orman sivrisinekleri, sarı humma virüsünü ısırıkları yoluyla, patojenin doğal rezervuarı olan birçok farklı maymun türüne bulaştırabilirler. Bununla birlikte, orman sivrisinekleri, tropikal yağmur ormanlarında yaşayan insanlara sarı humma ile de bulaşabilir. Bu enfekte insanlar daha sonra daha kentsel alanlarda kalırlarsa, sarı humma virüsü sivrisinek Aedes aegypti tarafından yutulabilir.
Bunun nedeni, bu sivrisineklerin insan yerleşimlerinin yakınında üremeleridir. Böylelikle sivrisinek Aedes aegypti, insandan insana sarı humma virüsünün taşıyıcısı haline gelir ve buna “vektör” denir. Sivrisinek Aedes aegypti, birçok insanın sarı hummaya karşı aşılanmadığı bölgelerde hastalığın büyük salgınlarına neden olabilir.
Virüs flavivirüs ailesine aittir (Latince flavus = sarı). Bunlar virüsler tek bir RNA ipliğinden oluşan genetik bir materyale sahip olmak. Hepsinin sivrisinekler veya keneler tarafından bulaşması ortak noktalarıdır. Sarı humma virüsü, bağışıklık sistemiörneğin çöpçü hücreler ve burada genetik materyalin çoğalmasıyla başlar.
