Akromioklaviküler eklem çıkığı: Açıklama
Akromioklaviküler (AC) eklem, sternoklaviküler (sternoklaviküler) eklemle birlikte gövdeyi ve kolları birbirine bağlar. Kolu hareket ettirirken kürek kemiğinin konumu önemlidir. Kolun üzerine yaslanıldığında kuvvet akromioklaviküler eklem yoluyla gövdeye iletilir. Akromioklaviküler eklem dikey olarak korakoklaviküler bağlar (ligamentum coracoclaviculare) ve yatay olarak kapsüler güçlendirici bağlar (örneğin, ligamantum akromioclaviculare) tarafından desteklenir. Akromioklaviküler eklem çıkıklarında bu stabilize edici bağlar yaralanır, bazen tamamen yırtılır.
Tossy sınıflandırması
İlgili kuvvetin ciddiyetine bağlı olarak, Tossy'ye (eski sınıflandırma) göre akromioklaviküler eklem çıkıklarında üç şiddet derecesi arasında bir ayrım yapılır:
- Tossy sınıflandırması I: Kapsül, klavikula yer değiştirmeden aşırı gerilmiştir.
- Tossy sınıflandırması II: Eklem kapsülü akromioklaviküler bağlarla birlikte yırtılır.
- Tossy sınıflandırması III: Akromioklaviküler bağlar tamamen yırtılmıştır ve klavikula birden fazla şaft genişliğinde yer değiştirmiştir.
Rockwood sınıflandırması
Ayrıca akromioklavikular eklem hasarında Rockwood sınıflandırması (yeni sınıflandırma) vardır ve bu sınıflandırma altı tipe ayrılır:
- Tip II: Eklem kapsülü ve korakoklaviküler bağlar yırtılmıştır. Bir röntgen stresli radyografide klavikula akromiyona göre yükseltilmiştir.
- Tip III: Bu akromioklaviküler eklem çıkığında tüm bağlar yırtılmıştır. Klavikula akromiyondan bir şaft genişliği daha yükseğe çıkmıştır.
- Tip IV: Bu tip yaralanma, fasyanın (deltoid fasya) kısmen yırtılması nedeniyle Tip III'e ek olarak klavikulanın yatay düzlemde dengesiz olduğu durumdur. Deltoid kasın klavikulaya yapışma yeri yırtılmış ve klavikula arkaya doğru yer değiştirmiştir.
- Tip V: Fasya (deltoid trapezoid fasya) ve tüm bağlar tamamen yırtılmış olup, klavikulanın yan ucu büyük ölçüde yukarı doğru çıkmıştır.
- Tip VI: Lateral klavikula, skapula çıkıntısının (korakoid çıkıntı) altına kancalanmıştır (çok nadir yaralanma).
Akromioklaviküler eklem çıkığı: belirtiler.
Akromioklaviküler eklem çıkığına tipik olarak belirgin hassasiyet ve şişlik eşlik eder. Ayrıca morluk (hematom) da sıklıkla görülür. Etkilenen kişi artık omuz eklemini tamamen hareket ettiremez. Çoğu durumda, klavikulanın yan ucu yukarı doğru çıkıntı yaparak akromioklaviküler eklemin üzerinde bir çıkıntı oluşturur. Bu nedenle hastalar sıklıkla koruyucu bir duruş benimserler.
Akromioklaviküler eklem çıkığı: Nedenleri ve risk faktörleri
Akromioklaviküler eklem çıkığı genellikle bir spor yaralanmasıdır: Esas olarak kol yana doğru uzatıldığında omuz üzerine düşme sonucu oluşur ve bu da omuz kuşağı üzerinde kaldıraç etkisine neden olur. Bu, örneğin futbol veya kayak sırasında meydana gelebilir.
Akromioklaviküler eklem çıkığı: Muayene ve tanı
Akromioklaviküler eklem çıkığından şüpheleniyorsanız ortopedi ve travma cerrahisi doktoruna başvurmalısınız. Öncelikle size kaza ve tıbbi geçmişiniz (anamnez) hakkında detaylı sorular soracaktır. Olası sorular şunlardır:
- Kazada tam olarak ne oldu?
- Kolunuzun veya omzunuzun üstüne mi düştünüz?
- Hala omuzunuzu veya kolunuzu hareket ettirebiliyor musunuz?
- Ağrın var mı?
- Yaralanma bölgesinde daha önce ağrı, hareket kısıtlılığı veya daha önce çıkık gibi herhangi bir rahatsızlık var mıydı?
Bunu fizik muayene takip eder. Bazen akromioklaviküler eklem çıkıklarında klavikula yukarı doğru kayar ve bu durum çıplak gözle bile görülebilir. Doktor klavikulanın üst ucuna baskı yaparsa (ki bu hasta için çok acı vericidir) ve serbest bırakıldığında tekrar yukarı çıkarsa (piyano tuşu fenomeni), bu Tossy III yaralanmasına işaret eder.
Daha ileri teşhis için, röntgen çekilir; kolda 10 ila 15 kilogram ağırlık asılıyken her iki omuz ekleminin alındığı panoramik bir görüntü. Daha sonra klavikulanın dış ucunun çıkık olup olmadığını belirlemek için yan yana bir karşılaştırma yapılabilir.
Akromioklaviküler eklem çıkığı: Tedavi
Hafif bir akromioklaviküler eklem çıkığı konservatif olarak tedavi edilebilir. Bu, Tossy I durumunda omuzun fonksiyonel egzersizini içerir. Tossy II ve Rockwood I ila II durumunda, omuz ilk önce Gilchrist bandajı adı verilen bir bandajla yaklaşık iki hafta boyunca hareketsiz hale getirilir. Bu süre zarfında hastaya ağrı kesici ilaç verilir. Ayrıca omuz bölgesi soğuk (kriyoterapi) ile tedavi edilebilir. Daha sonraki fizyoterapinin iyileşme üzerinde olumlu bir etkisi olabilir. Ancak omuzun yalnızca dört ila altı hafta boyunca yatay düzlemde hareket ettirilmesi gerekir.
Akromioklaviküler eklem çıkığı: Cerrahi
Akromioklaviküler eklem çıkığı: Hastalığın seyri ve prognozu
Konservatif tedaviden sonra Rockwood tip I ila II için prognoz iyidir. Ancak Rockwood tip II yaralanmasında akromioklaviküler eklemin tam çıkık olmaması nedeniyle ağrılı osteoartrit gelişebilir. Bu aynı zamanda tip III yaralanmada da ortaya çıkabilir, çünkü akromioklaviküler eklem yara izleri küçüldükçe zamanla kısmen yerinden çıkabilir. Bazen bunun cerrahi olarak düzeltilmesi gerekir.
Akromioklaviküler eklem çıkıklarından sonra genellikle omuzda hareket veya ağırlık taşımayla oluşan ağrı nadiren olur. Kazadan hemen sonra köprücük kemiği yukarıya doğru çıkıntı yaptığı için ilk başta fark edilir. Ancak yalnızca dört hafta sonra bu artık görünmez.
Her ameliyatta olduğu gibi, akromioklaviküler kırık için yapılan cerrahi işlemin de komplikasyonları olabilir. Nadir durumlarda kırık ameliyattan sonra bile yer değiştirebilir. Ayrıca ağrı devam edebilir. Bazen akromioklaviküler eklem çıkığının cerrahi tedavisinden sonra aşırı skar dokusu oluşmuşsa kozmetik sonuç yetersiz olabilir.
