Rahim ağzı kanseri: Belirtileri, İlerlemesi, Tedavisi

Kısa bir bakış

  • Semptomlar: Genellikle kanserin ileri evrelerinde; cinsel ilişki sonrası veya menopoz sonrası kanama, ağır adet dönemleri, adetler arası kanama veya lekelenme, akıntı (çoğunlukla kötü kokulu veya kanlı), alt karın bölgesinde ağrı
  • İlerleme ve prognoz: Yıllar içindeki gelişme; Rahim ağzı kanseri ne kadar erken teşhis edilir ve tedavi edilirse iyileşme şansı da o kadar yüksek olur
  • Nedenleri ve risk faktörleri: Cinsel yolla bulaşan insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu; diğer risk faktörleri arasında sigara içmek, sık sık cinsel partner değiştirmek, çok sayıda doğum yapmak, zayıf genital hijyen, uzun süreli "hap" kullanımı yer alır.
  • Tedavi: Cerrahi, radyoterapi ve/veya kemoterapi, hedefe yönelik tedavi (antikor tedavisi)
  • Önleme: HPV aşısı, prezervatif, genital hijyen, sigara içmemek

Rahim ağzı kanseri nedir?

Tıbbi olarak rahim ağzı kanseri olarak bilinen rahim ağzı kanseri, rahim ağzının alt kısmındaki kötü huylu tümörleri ve rahim ağzındaki kötü huylu hücre büyümelerini ifade eder.

Rahim ağzı kanseri 45 yaş altı kadınlarda en sık görülen üç kanserden biridir ve özellikle gelir düzeyi veya sosyal statünün düşük olduğu bölgelerde yaygındır. Avrupa'da yeni vakaların oranı 1990'ların sonundan bu yana büyük ölçüde sabit kaldı ve hatta bazı ülkelerde kapsamlı erken teşhis önlemleri nedeniyle düşüyor.

Avrupa Kanser Kayıtları Ağı'nın (ENCR) tahminlerine göre 30,447 yılında Avrupa'da 2020 yeni vaka görüldü.

Anatomi

Rahim ağzının vajinaya doğru açılmasına dış rahim ağzı denir. Rahim gövdesine doğru açılan açıklığa iç rahim ağzı denir.

Rahim ağzının içi bir mukoza ile kaplıdır: bir örtü dokusundan (skuamöz epitel) ve içine gömülü mukoza bezlerinden oluşur. Rahim ağzının mukozasında kötü huylu değişiklikler meydana gelirse doktorlar buna rahim ağzı kanseri (rahim ağzı kanseri) adını verir. Çoğu durumda, skuamöz epitelden kaynaklanır ve daha sonra skuamöz hücreli karsinom olarak sınıflandırılır. Daha nadiren servikal karsinom, mukoza zarının glandüler dokusundan gelişir. Bu durumda bu bir adenokarsinomdur.

Rahim ağzı kanserini rahim kanseri (rahim kanseri) ile karıştırmamak gerekir. İkincisine tıbbi terminolojide “uterin karsinom”, “endometrial karsinom” veya “korpus karsinomu” da denir.

Rahim ağzı kanserinin belirtileri nelerdir?

Rahim ağzı kanseri genellikle erken evrelerde hiçbir belirtiye neden olmaz. Rahim ağzı kanserinin kanser öncesi aşamaları da uzun süre fark edilmez.

Kadınlarda 35 yaş sonrasında yaşanan ağır adet dönemleri, adetler arası kanamalar veya lekelenmeler de potansiyel kanser olarak değerlendirilmektedir. Menopoz sonrası kanama da rahim ağzı kanseri belirtisidir.

Bu belirtiler rahim ağzı kanserinin açık belirtileri değildir! Tamamen farklı nedenleri olabilir. Bu nedenle önlem olarak bu tür belirtiler için tıbbi yardım almalısınız.

Bazı hastalar ayrıca alt karın bölgesinde ağrıdan da şikayetçidir. Açıklanamayan kilo kaybı da rahim ağzı kanseri olan kadınlarda yaygındır.

Kanserin ileri evrelerinde diğer organların da etkilendiğine dair işaretler vardır. Bazı örnekler:

  • Örneğin kanser hücreleri idrar yolunu ve mesaneyi etkileyerek mesanede kanamaya neden olduğunda idrarda kırmızı bir renk oluşur.
  • Çoğunlukla leğen kemiğine yayılan derin sırt ağrısı, leğen kemiği ve omurgadaki kanserin olası bir belirtisidir.
  • Karın bağırsaklarının kanserden etkilenmesi durumunda bağırsak fonksiyonunun felci ile birlikte şiddetli karın ağrısı mümkündür. Bağırsak etkilenirse bağırsak hareketleri sıklıkla bozulur.

Son aşamada tümör tüm vücuda yayılır. Daha sonra birçok hayati organ başarısız olur ve bu da sonuçta ölüme yol açar.

Rahim ağzı kanseri için yaşam beklentisi nedir?

Rahim ağzı kanserinin çok ileri evrelerinde ve tekrarlama durumunda tedavisi çok daha zor olsa da yine de mümkündür. Rahim ağzı kanseri zaten başka organlara metastaz yapmışsa ve zaten terminal aşamadaysa, tedavi genellikle yalnızca hastanın semptomlarını hafifletmeyi ve ömrünü mümkün olduğu kadar uzatmayı amaçlar.

Doktorlar hastalığı tedavi etmeyi amaçlayan tedaviyi iyileştirici olarak adlandırırlar. Tedavi yalnızca hastanın kalan yaşamını mümkün olduğunca semptomsuz hale getirmeye hizmet ediyorsa palyatif tedavi olarak kabul edilir.

Son yıllarda rahim ağzı kanserini tedavi etme şansı önemli ölçüde arttı ve bu da yaşam beklentisinin artmasına neden oldu: Bugün, 30 yıl öncesine göre her yıl rahim ağzı kanserinden ölen kadın sayısı yalnızca yarısı kadar.

Rahim ağzı kanseri nasıl gelişir?

“Düşük riskli” HPV tipleri rahim ağzı kanserinin gelişiminde rol oynamasa da kadın ve erkeklerin cinsel organlarında siğillere neden oluyor.

HPV neredeyse yalnızca cinsel ilişki yoluyla bulaşır. Prezervatif bile insan papilloma virüsüne karşı yeterli koruma sağlamaz. Yakın bölgedeki cilt teması virüsün bulaşması için yeterlidir.

Diğer risk faktörleri

Rahim ağzı kanseri için bir diğer önemli risk faktörü sigaradır. Tütünün bazı toksinleri özellikle rahim ağzı dokusunda birikmektedir. Bu, dokuyu HPV gibi virüslere karşı daha duyarlı hale getirir.

Rahim ağzı kanseri için diğer risk faktörleri şunlardır:

  • Çok sayıda cinsel partner: Bir kadının hayatında ne kadar çok cinsel partneri varsa, rahim ağzı kanseri riski de o kadar yüksek olur.
  • Cinsel aktivitenin erken başlaması: 14 yaşından önce cinsel ilişkiye giren kızlarda HPV enfeksiyonu ve dolayısıyla rahim ağzı kanseri (veya öncülleri) gelişme riski artar.
  • Düşük sosyo-ekonomik durum: Düşük gelirli kişilerin HPV ile enfekte olma olasılığı, yüksek sosyal sınıftaki kişilere göre daha yüksektir.
  • Çok sayıda hamilelik ve doğum: En az beş ila altı ay süren her hamilelik veya her doğum, HPV enfeksiyonu ve dolayısıyla rahim ağzı kanseri riskini artırır. Bunun nedeni ya hamilelik sırasında meydana gelen doku değişimleridir, ya da özellikle sosyo-ekonomik düzeyi düşük kadınların birden fazla kez hamile kalmasıdır.
  • Cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklar: HPV ile enfekte kadınlarda, cinsel yolla bulaşan ek bir hastalık (genital herpes veya klamidya gibi) bazen rahim ağzı kanserinin gelişmesine katkıda bulunur.
  • Zayıflamış bağışıklık sistemi: Zayıflamış bir bağışıklık sistemine örneğin hastalık (AIDS gibi) veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar (örneğin organ naklinden sonra uygulanan) neden olur. Zayıflamış bir bağışıklık sistemi, HPV enfeksiyonuyla mücadelede buna bağlı olarak daha az etkilidir.

Mevcut bilgilere göre genetik faktörler rahim ağzı kanserinin gelişiminde sadece küçük bir rol oynamaktadır.

Rahim ağzı kanseri nasıl tespit edilir?

En önemli muayene, jinekoloğa düzenli kontrol yapılmasıdır (kanserin erken teşhisi). Bu aynı zamanda en önemli HP virüslerine karşı aşılanmış kadınlar için de geçerlidir: Aşılama taramanın yerini almaz, yalnızca tarama programını tamamlar.

Almanya'da 20 yaşın üzerindeki her kadının, bir jinekolog tarafından yıllık koruyucu/erken teşhis muayenesine (temel tarama olarak da bilinir) hakkı vardır. Masrafları tüm sağlık sigortası şirketleri karşılıyor. Jinekologunuzdan daha fazla bilgi alabilirsiniz.

Rahim ağzı kanserinin erken teşhisine yönelik rutin muayene, rahim ağzı kanserine dair spesifik bir şüphe durumunda (düzensiz kanama gibi belirtiler nedeniyle) yapılan muayeneyle tamamen aynı şekilde gerçekleştirilir:

Tıbbi geçmiş röportajı

Doktor öncelikle kadına tıbbi geçmişini (anamnez) sorar. Örneğin adet kanamasının ne kadar düzenli ve yoğun olduğunu, ara sıra adet kanaması veya lekelenme olup olmadığını sorar. Ayrıca şikayetleriniz, önceki hastalıklarınız ve doğum kontrol yöntemi kullanımı hakkında da sorular soracaktır.

Jinekolojik muayene ve PAP testi

Ayrıca küçük bir fırça veya pamuklu çubuk kullanarak rahim ağzındaki ve rahim ağzı kanalındaki mukoza zarının yüzeyinden bir hücre örneği alır ve bunu mikroskop altında daha yakından inceler. Bu, doktorun mukozal hücreler arasında herhangi bir değiştirilmiş hücre formu olup olmadığını görmesini sağlar. Doktorlar bu muayeneye servikal smear veya servikal smear (PAP testi) adını verir.

konizasyon

Şüpheli doku değişikliği yalnızca küçükse, jinekolog genellikle konizasyon adı verilen bir işlem gerçekleştirir: Bu, patolojik olarak değiştirilmiş hücrelerden ve etrafındaki sağlıklı hücrelerin sınırından oluşan dokudan bir koninin kesilmesini içerir. İkincisi, değiştirilmiş hiçbir hücrenin kalmamasını sağlamayı amaçlamaktadır. Laboratuvarda sağlık personeli alınan dokuyu kanser hücreleri açısından inceliyor.

HPV testi

İnsan papilloma virüslerine yönelik bir test (HPV testi), rahim ağzı kanseri olasılığını araştırırken de faydalıdır. Jinekolog, HP virüslerinin varlığı açısından (daha kesin olarak: genetik materyalleri için) rahim ağzından alınan smear'ı inceler.

HPV testi genellikle genç kadınlar için yararlı değildir çünkü HPV bu kadınlarda sıklıkla bulunur, ancak enfeksiyon genellikle kendi kendine iyileşir.

Kadının yaşı ne olursa olsun, PAP smear testinin net olmayan bir sonuç vermesi durumunda HPV testi yapılması endikedir. Testin masrafları daha sonra sağlık sigortası tarafından karşılanır.

İleri incelemeler

Bazen doktor bilgisayarlı tomografi (BT) taraması ve/veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) isteyebilir. Bu, pelvis, karın veya göğüsteki metastazları tespit etmek için kullanılabilir. Göğüs röntgeni (göğüs röntgeni) göğüs boşluğundaki metastazları tespit etmek için uygundur.

Rahim ağzı kanserinin mesaneye veya rektuma yayıldığına dair şüphe varsa sistoskopi veya rektoskopi yapılması gerekir. Bu, herhangi bir kanserin tespit edilmesini sağlar.

Bazen cerrahi evrelemenin hemen ardından tedavi gelir. Bu, doktorun muayene sırasında kanserli tümörün (genellikle rahmin tamamıyla birlikte) alınmasına karar vermesini sağlar. Ancak bu yalnızca hastanın önceden rızasını vermesi durumunda gerçekleşir.

Sahneleme

Rahim ağzı kanserinin tanı anında ne kadar yayıldığına bağlı olarak doktorlar kanserin farklı evreleri arasında ayrım yapar. Bu tedavi planlaması için önemlidir. Evre ayrıca kanserin seyrini ve prognozunu değerlendirmeyi kolaylaştırır.

Rahim ağzı kanserinin tedavisi nedir?

Prensip olarak rahim ağzı kanseri için üç tedavi seçeneği vardır. Tek tek veya kombinasyon halinde kullanılırlar:

  • cerrahi
  • Radyasyon (radyoterapi)
  • İlaç tedavisi (kemoterapi ve hedefe yönelik tedaviler)

Bazı kadınlarda rahim ağzı kanserinin yalnızca bir başlangıç ​​aşaması (displazi) vardır. Bu hücre değişiklikleri çok hafifse doktorlar genellikle bekleyip görürler çünkü bunlar çoğunlukla kendiliğinden kaybolur. Doktor daha sonra düzenli kontroller sırasında bunu kontrol eder.

Rahim ağzı kanseri ameliyatı

Rahim ağzı kanseri ameliyatı için çeşitli teknikler mevcuttur. Hastalıklı dokuyu çıkarmak için örneğin vajina, karın kesisi veya laparoskopi gibi çeşitli erişim yolları da vardır.

konizasyon

Bu nedenle doktorlar, çocuk sahibi olmadan önce önlem olarak konizasyondan sonra bir süre beklemenizi tavsiye ediyor. Bu konuda daha detaylı bilgiyi doktorunuzdan alabilirsiniz.

trakelektomi

Bazen kanserli dokunun tamamı konizasyonla çıkarılamayabilir; bu durumda daha kapsamlı bir operasyon gerekir. Hasta hala çocuk sahibi olmak istiyorsa trakelektomi adı verilen olası bir tedavi yöntemi olabilir: Cerrah rahim ağzının bir kısmını (üçte ikisine kadar) ve ayrıca rahim iç tutucu bağlarını çıkarır. Ancak rahim ağzının iç kısmı ve rahim gövdesi sağlam kalır (cerrah iç rahim ağzını vajinaya bağlar).

Histerektomi

Rahim ağzı kanseri olan bir kadın artık çocuk sahibi olmak istemiyorsa, doktor sıklıkla rahmin tamamını alır. Tümör dokuda daha da derinlere doğru büyümüşse de operasyon gereklidir. Bu ameliyattan sonra kadının artık hamile kalması mümkün değildir.

Rahim ağzı kanseri zaten bu organlara yayılmışsa mesane ve rektum da çıkarılmalıdır.

Rahim ağzı kanseri için radyoterapi

Kapsamlı cerrahi mümkün değilse (örneğin hastanın genel sağlık durumu kötüyse) veya kadın bunu reddederse, rahim ağzı kanseri alternatif olarak radyoterapi veya radyoterapi ve kemoterapi kombinasyonu (radyokemoterapi) ile tedavi edilebilir. Bazen ameliyattan sonra kalan kanser hücrelerini öldürmek için radyoterapi de kullanılır. Doktorlar daha sonra buna adjuvan radyoterapi diyorlar.

Rahim ağzı kanseri için radyoterapi bazen akut yan etkilere neden olur. Bunlar arasında örneğin vajina, mesane veya bağırsaktaki mukoza zarının ağrılı tahrişi, ayrıca ishal ve enfeksiyonlar yer alır. Bu tür semptomlar genellikle radyasyondan sonraki birkaç hafta içinde kaybolur.

Buna ek olarak, bazen tedaviden aylar veya yıllar sonra geç etkiler ortaya çıkabilir; bunların bazıları kalıcıdır; örneğin mesane fonksiyonunun bozulması, bağırsak kontrolünün kaybı, mukoza zarının kanamayla iltihaplanması veya daralmış, kuru vajina gibi.

Rahim ağzı kanseri için kemoterapi

Hızla bölünen kanser hücreleri bu ilaçlara özellikle duyarlıdır. Ancak sitostatik ilaçlar saç kökü hücreleri, mukoza hücreleri ve kan yapıcı hücreler gibi hızla büyüyen sağlıklı hücrelerin çoğalmasını da bozar. Bu, kemoterapinin saç dökülmesi, mide bulantısı ve kusma gibi olası yan etkilerinin yanı sıra enfeksiyonlara karşı artan duyarlılıkla birlikte kan sayımındaki değişiklikleri de açıklamaktadır.

Rahim ağzı kanseri için hedefe yönelik tedavi

Bazen doktorlar rahim ağzı kanserini, özellikle tümörü hedef alan yapay olarak üretilmiş bir antikorla (bevacizumab) tedavi eder: kanserli tümör belirli bir boyuta ulaşır ulaşmaz, oksijen ve besin tedarikini sağlamak için kendi yeni oluşturulmuş kan damarlarına ihtiyaç duyar. Antikor bevacizumab, belirli bir büyüme faktörünü ve dolayısıyla yeni kan damarlarının oluşumunu engeller. Bu, tümörün daha fazla büyümesini önler.

Doktorlar bevacizumab'ı infüzyon olarak uygular. Ancak hedefe yönelik tedavi yalnızca belirli durumlarda, yani rahim ağzı kanseri durumunda bir seçenektir:

  • diğer tedavilerle bastırılamaz veya
  • başlangıçta başarılı bir tedaviden sonra geri döner (nüksetme, aynı zamanda nüks olarak da bilinir).

Tamamlayıcı tedaviler

Rahim ağzı kanseri gibi kötü huylu tümörler bazen şiddetli ağrıya neden olur. Etkilenenlere daha sonra kişiye özel ağrı tedavisi uygulanır.

Pek çok hastada ya kanserin kendisinden ya da tedaviden (kemoterapi gibi) dolayı anemi gelişir. Belirli koşullar altında etkilenen kadınlara kan nakli yapılabilir.

Rahim ağzı kanseri için radyoterapi bazen kuru, daraltılmış bir vajinaya neden olabilir: kayganlaştırıcılar cinsel ilişki sırasında hoş olmayan kuruluğun önlenmesine yardımcı olabilir. Vajina düzenli olarak birkaç dakika boyunca aletlerle gerilerek daralmanın önüne geçilebilir.

Rahim ağzı kanserinin (veya diğer kanserlerin) tanısı ve tedavisi bazı kadınlar için çok stresli olabilir. Bu nedenle hastaların psiko-onkolojik destek alma hakları vardır. Psiko-onkologlar, kanser hastalarına ve yakınlarına hastalıkla mücadelede duygusal destek sağlayan özel eğitimli doktorlar, psikologlar veya sosyal pedagoglardır.

Rahim ağzı kanseri (veya başka herhangi bir kanser) sonrası rehabilitasyon, hastaların sosyal ve mesleki yaşamlarına dönmelerini sağlamayı amaçlamaktadır. Çeşitli terapistler ve danışmanlar (doktorlar, psikologlar, fizyoterapistler vb.), etkilenen kadınların hastalığın veya tedavinin olası sonuçlarıyla başa çıkmalarına ve fiziksel olarak yeniden formda kalmalarına yardımcı olur. Hastalar rehabilitasyonla ilgili tüm önemli bilgileri ilgili doktordan ve klinikteki sosyal hizmetlerden alabilirler.

  • Tedaviden sonraki ilk üç yılda, her üç ayda bir kontrol muayeneleri endikedir.
  • Tedavinin tamamlanmasından sonraki dördüncü ve beşinci yılda altı ayda bir kontrol muayenesi yapılması önerilir.
  • Altıncı yıldan itibaren yılda bir kez takip muayenesi yapılır.

Takip muayenesi genellikle aşağıdaki bölümlerden oluşur:

  • Tartışma ve danışma
  • Lenf düğümlerinin palpasyonu ile üreme organlarının fizik muayenesi
  • PAP smear testi

Ayrıca doktorlar belirli aralıklarla HPV testi, vajina ve böbreklerin ultrason muayenesi ve büyüteç muayenesi (kolposkopi) yaparlar.

Rahim ağzı kanseri önlenebilir mi?

Uzmanlar erkek çocuklarına da HPV aşısı yapılmasını öneriyor. Enfekte olmadıkları takdirde cinsel partnerleri için de enfeksiyon riski yoktur; bu onları rahim ağzı kanserinden korur. Aşı aynı zamanda erkek çocuklarına genital siğillere ve kansere (penis kanseri gibi) yol açabilecek hücre değişikliklerine karşı da koruma sağlar.

Aşılama

Aşının süreci, etkileri ve yan etkileri hakkında bilmeniz gereken her şeyi HPV aşısı yazımızda okuyabilirsiniz.

Yeterli genital hijyen ve sigaradan kaçınmak da rahim ağzı kanserini önlemeye yardımcı olur.