Kısa bir bakış
- Tedavi: Altta yatan hastalıkların tedavisi, diğer etken maddelerle replasman, ilaç tedavisi (örneğin antiandrojenlerle), tıraş, epilasyon, kimyasal epilasyon, lazer epilasyon, kıl köklerinin koterizasyonu
- Ne zaman doktora görünmeli? Erkek vücudunda aniden aşırı kıllanma ortaya çıktıysa, özellikle de sesin kalınlaşması veya klitorisin aşırı büyümesi gibi başka belirtiler varsa
- Nedenleri: Yumurtalıklarda veya adrenal bezlerde testosteron üretiminin bozulması, yumurtalık veya adrenal tümörler, Cushing hastalığı, porfiriler, bazı ilaçlar (anabolik steroidler, glukokortikoidler gibi), saç foliküllerinin testosterona kalıtsal aşırı duyarlılığı
Hirsutizm: Tedavi
Hirsutizm tedavisi her hastaya ayrı ayrı uyarlanır. Esas olarak bozukluğun nedenine bağlıdır. Ayrıca sakal ve benzeri rahatsızlıkların tedavisi, rahatsız edici vücut kıllarının ne kadar belirgin olduğuna ve nerede oluştuğuna bağlıdır. Diğer önemli faktörler ise hastanın yaşı, daha önce geçirmiş olduğu hastalıklar, çocuk sahibi olma veya doğum kontrolü kullanma isteğidir.
Bu nedenle hirsutizm için bazen birbiriyle kombine edilen çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur. Bunlar arasında örneğin
İlaca bağlı hirsutizm durumunda, doktorlar ve hastalar soruna neden olan ilacı kesmeye veya hirsutizme neden olmayan bir preparatla değiştirmeye çalışırlar. Artan tüylülük daha sonra genellikle kendiliğinden kaybolur.
Ek olarak, hirsutizme karşı ilaçlar sıklıkla kullanılır, örneğin:
- Antiandrojenler: Siproteron asetat gibi aktif maddeler, erkek seks hormonlarının saç kökleri üzerindeki etkisini azaltır ve böylece aşırı kıl büyümesini engeller. Doktor, antiandrojenleri ya tek bir madde olarak (monoterapi) ya da hormonal bir kontraseptif (etinil estradiol) ile kombinasyon halinde reçete eder.
- GnRH analogları (gonadotropin salgılayan hormon analogları), belirli hormonların salınımını baskılayarak yumurtalıklarda daha az androjen üretilmesini sağlar.
- Glukokortikoidler (kortizon preparatları), hormon üreten adrenal korteksin uyarılmasını bastırır.
Kendin ne yapabilirsin
Hafif hirsutizmde kozmetik tedavi yardımcı olabilir: örneğin sırttaki veya yüzdeki tüyler düzenli olarak tıraş edilebilir veya epilasyon yapılabilir. Kimyasal tüy dökücüler ayrıca saç büyümesine karşı da yardımcı olur. Ancak cilt tahrişi gibi yan etkilerden kaçınmak için ilk uygulamadan önce uygulamanın bir uzmana anlatılması en doğrusudur.
Hirsutizm ayrıca lazer epilasyon veya kıl köklerinin dağlanmasıyla da azaltılabilir. Alternatif olarak, koyu renkli terminal kılları hidrojen peroksit ile ağartılabilir.
Bu tür tedavileri mutlaka bir uzmana (dermatolog veya uzman güzellik uzmanına) bırakmanız önemlidir!
Hirsutizm: Ne zaman doktora görünmeli?
Hirsutizm için ilk başvurulacak yer bir dermatolog veya jinekologdur. Gerekirse bir endokrinolog, yani bir hormon uzmanı, hormonal nedenlerin daha ayrıntılı olarak aydınlatılmasına yardımcı olabilir. Saç büyümesiyle ilgili spesifik sorular dermatoloğun ilgilenebileceği bir durum olabilir.
Hirsutizm: nedenleri ve risk faktörleri
Hirsutizm'in çok farklı nedenleri olabilir:
İdiyopatik hirsutizm
Etkilenen on kişiden yaklaşık dokuzu idiyopatik hirsutizmden muzdariptir. Bu, hirsutizmin altta yatan bir hastalığa dayandırılamayacağı anlamına gelir. Bunun yerine semptom genetik yatkınlıktan kaynaklanmaktadır. Uzmanlar, etkilenen kişilerin saç köklerinin testosterona (normal testosteron seviyeleriyle) aşırı duyarlı tepki verdiğinden şüpheleniyor.
Yumurtalık bölgesindeki nedenler
Yumurtalıklarda aşırı testosteron üretimi, örneğin polikistik yumurtalık sendromunda (PCOS) ortaya çıkar. Bu karmaşık yumurtalık fonksiyon bozukluğu döngü bozuklukları, obezite ve hirsutizm ile ilişkilidir.
Hirsutizm'in çok nadir görülen bir yumurtalık nedeni, erkek cinsiyet hormonları üreten yumurtalık tümörüdür.
Adrenal bezler bölgesindeki nedenler
Nadiren, adrenal bezlerin androjen üreten bir tümörü hirsutizmin arkasındadır.
İlaca bağlı hirsutizm
Bazen hirsutizm, bazı ilaçlarla uzun süreli veya yüksek dozda tedavi sonucu gelişir. Bu ilaçlar arasında örneğin
- Androjenler (erkek seks hormonları)
- Anabolik steroidler (kas yapıcılar)
- Progestojenler (kadın seks hormonları)
- ACTH (adrenal korteks uyarıcı hormon)
- Glukokortikoidler (“kortizon”)
- Minoksidil (antihipertansif ve saç onarıcı)
- Siklosporin (nakil sonrası ve otoimmün hastalıklar için)
- Diazoksit (hipoglisemi için)
Hirsutizm'in diğer nedenleri
- Akromegali (büyüme hormonu fazlalığıyla birlikte görülen nadir hormonal bozukluk)
- Cushing hastalığı (hipofiz bezindeki bir tümörden kaynaklanan ACTH hormonunun aşırı üretimi)
- Porfiri (metabolik hastalıklar grubu)
- Nörolojik hastalıklar
hirsutizm nedir?
Bu semptomun birçok olası nedeni vardır. Bazıları kandaki artan testosteron seviyesiyle ilişkilidir, bazıları ise değildir. Testosteron, erkek cinsiyet hormonlarının (androjenler) en önemli temsilcisidir. Hirsutizm genellikle ergenlik, hamilelik ve menopoz dönemindeki hormonal değişikliklerin bir sonucu olarak gelişir. Koyu ten ve saç tipleri açık tenlilere göre daha fazla risk altında gibi görünmektedir.
Hirsutizm ve hipertrikoz arasındaki ayrım
Virilizasyon (erkekleştirme)
Bazen diğer tipik erkek değişiklikleri de hirsutizme eşlik eder. Bu durumda etkilenen kadının sesi kalınlaşır, kafasındaki saçlar incelir ve hatta kelleşir. Döngü bozuklukları aynı zamanda virilizasyonun (erkekleşme) tipik bir örneğidir. Etkilenen kadınların bazılarında kas gelişimi artarken göğüsleri küçülür ve sarkar. Bu erkekleşmeden her zaman erkek seks hormonlarının artan üretimi sorumludur.
Hirsutizm: muayeneler ve tanı
Ayrıca, sesin kalınlaşması, menstruasyonun olası olmaması veya alışılmadık derecede genişlemiş klitoris (klitoral hipertrofi) gibi diğer virilizasyon belirtileri hakkında da doktora bilgi verilmesi tavsiye edilir. Doktor ayrıca fizik muayene sırasında bu tür değişiklikleri ve artan vücut kıllarının şeklini de arayacaktır.
- Testosteron, DHEAS ve prolaktin düzeyleri normalse hirsutizm idiyopatiktir veya polikistik over sendromuna (PCOS) bağlıdır.
- Öte yandan testosteron ve DHEAS seviyeleri normal ancak prolaktin seviyeleri yüksekse, bu durum hipofiz bezinde iyi huylu bir tümöre (hipofiz adenomu) işaret edebilir. Bazı ilaçlar da prolaktin seviyesini artırabilir.
Şüphelenilen nedene bağlı olarak doktor ileri tetkikler yapacaktır. Örneğin, yumurtalıklardaki veya adrenal bezlerdeki tümörler, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya karın ultrasonu muayenesi ile tespit edilebilir.
