Unutkanlık: Ne Yapmalı?

Kısa bir bakış

Unutkanlık demansa eşdeğer midir? Hayır, belli bir dereceye kadar unutkanlık normaldir. Yalnızca hafıza performansındaki gözle görülür ve sürekli bir düşüş, demans gibi ciddi bir hafıza bozukluğu için bir uyarı sinyali olabilir.
Unutkanlığın ne kadarı normaldir? Burada genel olarak geçerli bir kılavuz yoktur. Zaman zaman bir şeyi unutanların genellikle endişelenecek bir şeyleri yoktur. Ancak hafıza boşlukları birikirse ve/veya başka belirtiler ortaya çıkarsa (eşyaların yanlış yerleştirilmesi, yön kaybı vb.) bir doktora başvurmalısınız.
Unutkanlığın nedenleri: Stres, yorgunluk, bazı ilaçlar, alkol bağımlılığı, demans (Alzheimer gibi), menenjit, epilepsi, uyku apnesi, böbrek veya karaciğer yetmezliği, kalp yetmezliği, tiroid hastalığı, anemi, zihinsel bozukluklar.
Unutkanlık – ne yapmalı? Mevcut unutkanlık ve önleme için hafıza eğitimi, uyarıcı hobiler, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve dinlenme önerilmektedir.
Unutkanlık durumunda doktorun yaptığı şey budur: Kesin nedeni belirlemek için testler yapın, ardından uygun tedaviye (örn. ilaç tedavisi) başlayın.

Unutkanlığın ne kadarı normaldir?

Yaşlandıkça daha unutkan olmanız veya bazı şeyleri (tam olarak) hatırlayamamanız da normaldir. Bunun nedeni, beynin hafıza bilgilerini depolama ve geri getirme süreçlerinin de yıllar geçtikçe yavaşlamasıdır. Hücreler bilgiyi daha yavaş aktarır ve hatırlama yeteneği azalır. Bu, yaşlı insanlarda bile unutkanlığın mutlaka demans (Alzheimer gibi) belirtisi olmadığı anlamına gelir. Örneğin sıvı eksikliği, özellikle yaşlılarda unutkanlığın tetikleyicisidir. Stres ve yorgunluk da hafıza kaybına neden olabilir.

Bununla birlikte, bu tür hafıza kayıpları ve hatta kafa karışıklığı fark edilir derecede daha sık hale gelmemelidir. Eğer bu gerçekleşirse, “zararsız” unutkanlığın ötesine geçen bir hafıza kapasitesinin azalmasına işaret ediyor olabilir. Bunun olası nedenleri arasında “kireçlenmiş” arterler nedeniyle beyne yetersiz kan akışı, depresyon, anksiyete bozuklukları, alkol kullanımı ve hatta demans sayılabilir.

Unutkanlık hangi noktada patolojiktir?

Unutkanlığın normal ölçeğin dışına çıktığını söylemek zordur. Bazı kişiler EC kartının şifresini unuturlarsa unutkan olduklarını düşünürler. Diğerleri her gün bir şeyi yanlış yere koysalar bile endişelenmiyorlar. Bu nedenle “normal”in kesin olarak tanımlanması zordur.

Randevuları, isimleri, şifreleri vb. sıklıkla unutursunuz.
Günlük kelimeleri ve terimleri sıklıkla hatırlayamazsınız.
Bazen tanıdık yerlerde yolunuzu bilmediğiniz hissine kapılıyorsunuz.
Çoğu zaman eşyalarınızı (anahtarlar, gözlükler, terlikler, uzaktan kumanda vb.) kaybedersiniz.
Ütü yapmak veya ampul değiştirmek gibi alıştığınız eylemleri gerçekleştirmekte zorlanıyorsunuz.

Aşağıdaki durumlarda alarm zilleri çalmalıdır çünkü bunlar ileri düzeyde hafıza bozukluğunun belirtileri olabilir:

Kişi cevabı zaten almış olmasına rağmen (birkaç kez) aynı soruyu tekrar tekrar sormak.
Aynı hikayenin kısa bir süre içinde (örneğin bir saat) aynı kişiye tekrar tekrar anlatılması
Günlük aktiviteler ve hareketlerle ilgili problemler (örneğin yemek pişirmek ama onu masaya getirmeyi unutmak)
Sadece birkaç dakika önce gerçekleşen olayları hatırlamakta zorluk
yalnızca ayrıntıları veya belirli gerçekleri değil, tüm olayları unutmak

Tanıdık ortamlarda bile oryantasyon sorunları
küçük bir dürtü, sosyal geri çekilme

Unutkanlık: Nedenleri ve olası hastalıklar

Konsantrasyon eksikliği ve unutkanlığın birçok nedeni olabilir. En önemlileri:

bunaklık

Demansın önemli formları veya nedenleri:

Alzheimer hastalığı: Demansın en yaygın şekli Alzheimer hastalığıdır. Etkilenenlerin beyin hücreleri yavaş yavaş yok oluyor; bunun nedeni tam olarak bilinmiyor. Kesin olan şudur: Etkilenenlerin beyinlerinde asetilkolin (sinir habercisi) yoktur. Ayrıca beyinde hücre ölümünden sorumlu olabilecek protein birikintileri oluşur.
Vasküler demans: Vasküler demans, demansın ikinci en yaygın şeklidir. Beyindeki dolaşım problemlerine dayanmaktadır. Bunun sorumlusu küçük vuruşlardır. Hafıza, vasküler demansta Alzheimer hastalığına göre çok daha uzun süre korunabilir; bu nedenle unutkanlık, hastalığın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkar.
Lewy cisimcikli demans: Lewy cisimcikli demansta, Alzheimer hastalığında olduğu gibi beyinde protein birikintileri oluşur. Bu nedenle her iki demans türü de benzer semptomlar gösterir. Bununla birlikte, Lewy cisimcikli demans için tipik olan, görsel halüsinasyonlar ve gün boyunca zihinsel performans ve uyanıklıkta güçlü dalgalanmalardır.
Creutzfeldt-Jacob hastalığı: Creutzfeldt-Jacob hastalığı, dikkat, hafıza, konsantrasyon ve hafıza bozukluklarıyla birlikte hızla ilerleyen demansla kendini gösterir. Daha sonra demansa motor bozukluklar (kas seğirmesi gibi) eklenir. Bunun nedeni beyinde atipik protein parçalarının (prionlar) birikmesidir.
Aziz Vitus'un dansı: Bu, kalıtsal sinir hastalığı Huntington hastalığının eski adıdır. Etkilenen bireylerde diğer semptomların yanı sıra ilerleyici demans gelişir.
Parkinson hastalığı: Parkinson hastalığı (titreme felci) olan kişilerin yaklaşık üçte birinde hastalığın ilerleyen dönemlerinde demans da gelişir. Doktorlar buna Parkinson demansı diyor.
HIV/AIDS: İlerlemiş HIV hastalığında beyin de etkilenebilir. Bu, demans semptomlarının (HIV demansı veya AIDS demansı) eşlik ettiği HIV ensefalopatisi olarak adlandırılan bir durumla sonuçlanır.

Diğer hastalıklar

Unutkanlık başka hastalıklarla da ilişkili olabilir. Örnekler şunları içerir:

Menenjit: Bu durumda unutkanlık, konsantrasyon bozukluğu, kafa karışıklığı ve uyuşukluk, hatta koma (nadiren) ortaya çıkabilir. Bakteriler veya virüsler en yaygın suçlulardır.
Uyku apnesi: Uyku apnesi olan kişiler uyku sırasında nefes almada tekrarlayan duraklamalar yaşarlar. Bu, kişinin gece uyku yeteneğini önemli ölçüde bozar. Yaygın görülen sonuçlar; yorgunluk, unutkanlık ve gün içinde konsantrasyon eksikliğidir.
Kronik Yorgunluk Sendromu (CFS): Kronik yorgunluk sendromu olarak da adlandırılır. Tipik olarak zayıf konsantrasyon, unutkanlık veya sinirlilik ile birlikte şiddetli zihinsel (ve fiziksel) yorgunluk ile karakterizedir.
Tiroid bozuklukları: Hem hipertiroidizm (hipertiroidizm) hem de hipotiroidizm (hipotiroidizm) unutkanlık, yönelim bozukluğu ve hafıza sorunlarıyla ilişkili olabilir.
Akut böbrek yetmezliği: Diğer semptomların yanı sıra hafıza sorunları, zayıf konsantrasyon ve unutkanlık ile kendini gösterebilir. Aynı durum kronik böbrek yetmezliği (kronik böbrek yetmezliği) için de geçerlidir.
Karaciğer yetmezliği: Karaciğer yetmezliği (örneğin karaciğer sirozu veya hepatit sonucu) beyne zarar verebilir. Semptomlar arasında unutkanlık, zayıf konsantrasyon ve hatta bilinç kaybı (karaciğer koması) yer alır.
Şiddetli kalp yetmezliği: Şiddetli kalp yetmezliği olan birçok hastada unutkanlık, hafıza güçlükleri ve düşünme sorunları görülür.